Hamdam ABDULLAEV
(1939-2022)
Hamdam Abdullaev 1939-jıl 15 avgustda Xorezm wálayatınıń Shovot rayonı Shovotqala awılında tuwılǵan. 1956-1961-jıllarda Xorezm mámleketlik pedagogika institutı (házirgi Úrgenish mámleketlik universiteti)niń Tariyx-filologiya fakultetinde oqıǵan. 1961-1963-jıllarda Shovot rayonındaǵı orta mektepte oqıtıwshı lawazımında islegen. 1963-1969-jıllarda Xorezm mámleketlik pedagogika institutında oqıtıwshı, úlken oqıtıwshı, 1970-1975-jıllarda fakultet dekanı, kafedra baslıǵı, 1975-1981-jıllarda prorektor, 1985-2005jıllarda Ózbek ádebiyatı kafedrasınıń baslıǵı lawazımlarında jumıs alıp barǵan. Ol ómiriniń aqırına shekem Úrgenish mámleketlik universitetinde «Ózbek ádebiyatı» kafedrasınıń professorı lawazımında jumıs isledi.
H.Abdullaev Xorezm dástanshılıǵı dástúrleriniń ózine tán qásiyetleri, ózbek, túrkmen hám qaraqalpıq baqsılarınıń ózara dóretiwshilik baylanısları, ózbek hám qaraqalpaq dástanlarınıń tipologiyası, romanik epostıń kórkemligi áselelerin izertlegen. 1969-jılda «Maqtımqulı hám ózbek ádebiyatı» temasında kandidatlıq dissertaciyasın qorǵanǵan. 1988-jılda «Ózbek-qaraqalpaq epos baylanısları hám tipologiyası» temasında doktorlıq dissertaciyasın qorǵaǵan. 1991-jılda professor ilimiy ataǵına iye boldı.
H.Abdullaevqa 1999-jılda «Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken ilim pidayısı» Húrmetli ataq berilgen. 1984-2022-jıllarda Ózbekstan Jazıwshılar awqamınıń aǵzası.
H.Abdullaevtıń folklor hám jazba ádebiyat máselelerine arnalǵan 200 aslam ilimiy miynetleri bar.
Ilimiy miynetleri: Хоразм халқ қўшиқлари. ‒ Урганч, 1965. 17 ноябрь; Туркман фольклорида Навоий образи. ‒ Урганч, 1968. ‒ 18 апрель; Махтумқули ва Хоразм бахшилари. Халқлар дўстлиги – адабиётлар дўстлиги. – Тошкент, 1975; Махтумқули Хоразм афсоналарида. ФТТ. – Тошкент, 1977; Махтумқули ва Хоразм ривоятлари. ЎТА. – Тошкент, 1979. ‒ №4; Халфалар репертуари ва фольклор алоқалари. АДМ. – Тошкент, 1982. ‒ №2; Эпос ва Хоразм этнофольклор ареали. АДМ. – Тошкент, 1984. ‒ №2; Хоразм афсоналарида мифология излари. ЎТА. – Тошкент, 1984. ‒ №1; Халқ достонлари ва уларнинг вариантлари. – Тошкент: Фан, 1984; Матназар бахши – Қурбонбой жировнинг шогирди. «Вестник» ККФ АН РУз. – Нукус, 1984. ‒ №3; Қурбонбой жиров ва ўзбек бахшилари. ЎТА. –Тошкент, 1984. ‒ №6; Бир достон бахши ва жиров ижросида. АДМ. –Тошкент, 1985. ‒ №32; Ўзбек ва қорақалпоқ бахшилари ҳамкорлиги. АДМ. – Тошкент, 1985. – №34; Тарихийлик принципи ва эпос алоқалари. Миллий адабиётларни қиёсий ўрганиш. – Тошкент, 1986; Эпос ва тарихий воқелик. – Тошкент, 1987; Эпосни ўрганишда регионал принцип. «Вестник» ККФ АН РУз. – Нукус, 1988. ‒ №5; Ўзбек ва қорақалпоқ фольклорида Гулдурсун образи. Адабиётлар ҳамкорлиги. – Тошкент, 1988; Ўзбек – қорақалпоқ фольклор алоқалари (рус тилида). – Тошкент: Фан, 1991; Қурбонбой жиров ва ўзбек халқ прозаси. АДМ. –Тошкент, 1991. №4; «Қирқ қиз» эпосининг типологиясига доир. ЎТА. ‒ Тошкент, 1998. №2; «Алпомиш» эпоси ва Хоразм воҳаси достончилиги. ‒ Урганч, 1998. ‒ 20 июнь; Қадим шаҳарлар ва тирик ривоятлар. Ҳаёт ва қонун. ‒ 1998. ‒ № 9-10; «Алпомиш» эпоси ва Хоразм воҳаси достончилиги. ЎТА. ‒ Тошкент, 1999. №4; Халқ оғзаки ижоди – ахлоқий ва эстетик тарбиянинг манбаи сифатида. «И.Каримов асарлари асосида талаба ва ўқувчиларни маънавий-ахлоқий тарбиялаш вазифалари» мавзусидаги Республика илмий-назарий конференцияси материаллари. – Тошкент, 1999; Халфалик санъати қадрият сифатида. Мақолалар тўплами. – Самарқанд, 1999; Махтумқули шеърияти бахши талқинида. ФТТ. II китоб. – Урганч, 1999; Зардушт ҳақида ҳақиқат ва ривоят. Маърифат ёғдуси. – Урганч, 1999. №2; «Авесто»даги образлар талқини. Илмий анжуман материаллари. – Урганч, 2000; «Авесто» ва Хоразм фольклори. «Авесто» ва Ўрта Осиё халқлари маданияти тарихидан. ‒ Нукус-Хива. 2001; Каюмарснинг оғзаки талқинлари. «Авесто» ворислари. – Урганч, 2001. – Б.17-19; «Авесто» ва Хоразм эпоси. Халқаро конференция материаллари. –Тошкент, 2001; «Авесто» ва Хоразм воҳаси фольклори. Ўзбекистон тарихи. – Тошкент, 2001. №3. ‒ Б. 38-42; «Филмаҳмуд» достонида жавонмардлик. ИС. ‒ Урганч, 2002. №1; Халфалар репертуари ва Ж.Қобулниёзов. Ис. ‒ Урганч, 2002. №2; О киргизском варианте Курбанбека. Филологические исследование. – Ургенч, 2002; Эпосда тарихийлик. ФТТ. –Урганч, 2002; Хоразм фольклори тўпловчиси / ФТТ. –Урганч, 2002; Қорақалпоқ эпосининг Хоразм даври. ХФ. IV том. – Урганч, 2002; «Авесто» ва Хоразм эпоси қатламлари. «Авесто» ва унинг инсоният тарихидаги ўрни. – Тошкент, 2002; «Авесто» ва мифлардаги мотивлар. АК. – Тошкент, 2002. №7; Хоразм халқ ижодкорлиги Ғ.Ғулом талқинида. Ғафур Ғулом – ўзбек адабиёти байроқдори. – Самарқанд, 2003; «Халфа» атамаси ҳақида қайдлар. ЎТА.‒ Тошкент, 2004. №4; Ожиза халфа асарлари тўплами. ИС. ‒ Урганч, 2004. №3; «Шаҳриёри олам» (баспаға таярлаған ҳәм алғы сөз жазған). –Тошкент, 2006; Эзгуликни куйловчи достон. Шаҳриёри олам. –Тошкент, 2006. –Б. 30-36.