Sayat JEPBAROVA
(1987-jılda tuwılǵan)
Sayat Jepbarova 1987-jılda Xojeli rayonınıń Saraykól awılında tuwılǵan. 2005-jılda Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universitetiniń Filologiya fakulteti Túrkmen tili hám ádebiyatı bakalavr tálim baǵdarına oqıwǵa kirip, 2009-jılı «ayriqsha» diplom menen tamamlaydı. 2010-jılda universitettiń «Ádebiyattanıw» (Qaraqalpaq ádebiyatı) magistratura bólimine oqıwǵa kiredi hám 2012-jılda tamamlaydı. 2012-2018-jıllarda Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Filologiya» kafedrasınıń assistenti, 2019-jılı «Túrkmen tili hám ádebiyatı» kafedrasınıń assistenti, 2021-jıldan baslap «Túrkmen tili ádebiyatı» kafedrası docenti lawazımında islep kelmekte.
Sayat Jepbarova 2021-jılı professor Mamatqul Jurayevtıń ilimiy basshılıǵında ««Ashıq Najep» dástanıniń turkiy versiyalarınıń genezisi hám poetikası «(Ózbek, túrkmen hám qaraqalpaq versiyaları mısalında)» degen temada filologiya ilimleri boyınsha filosofiya doktorı (PhD) ilimiy dárejesin alıw ushın usınılǵan dissertaciya jumısın tabıslı qorǵadı. 2023-jılı oǵan JAK tárepinnen docent ilimiy ataǵı berildi.
S.Jepbarovanıń «Ashıq Nájep» dástanınıń túrkiy versiyalarınıń genezisi hám poetikası (Ózbek, túrkmen hám qaraqalpaq versiyaları mısalında) (Tashkent, 2021) dep atalǵan (PhD dissertaciya) ilimiy miyneti túrkiy xalıqlar folklorında ashıqlıq dástanlarınan biri «Ashıq Nájep» dástanın salıstırmalı talqıǵa tartılǵanı menen qunlı. Onda «Ashıq Nájep» dástanınıń ózbek, qaraqalpaq hám túrkmen versiyalarınıń genezisi hám poetikası salıstırmalı talqıǵa tartıladı. Dissertaciya jumısta «Ashıq Nájep» dástanınıń awızeki hám jazba variantların turkiy versiyalar menen salıstırma-tipologiyalıq jaqtan úyreniw tiykarında dástan genezisiniń tariyxıy tiykarları, kompoziciyalıq dúzilisi, obrazlar sisteması, mifologiyalıq tiykarları, poetikası hám de tipologiya nızamlıqların, házirgi waqıtta atqarılıw repertuarları anıqlanadı. Sonday-aq, jumısta «Ashıq Nájep» dástanınıń túrkiy versiyaların salıstırmalı izertlew nátiyjesinde awızeki tarqalǵan dástannıń payda bolıwı hám variantlasıwında baqsıshılıq óneri haqqındaǵı epik syujettiń ertek hám ańızlar sıpatındaǵı úlgileri tiykar bolǵanlıǵı, bul dástannıń Shıǵıs xalıqları dástanshı baqsı (baqsı), jırawlarınıń epikalıq repertuarınan keń orın alıwı, shıǵarmada baqsıshılıq óneri haqqında bayanlanǵan waqıyalardıń da baqsılar dóretiwshiligine tásiri menen baylanıslı ekenligi dálillengen. Usı máselelerdi aydınlastırıwda izertlewshi izertlew obyekti sıpatında «Ashıq Nájep» dástanınıń ÓzR IA Ózbek tili, ádebiyatı hám folklorı institutınıń Folklor arxivinde saqlanatuǵın ózbek versiyaları, Xorezm variantları, túrkmen versiyalarınıń tekstleri, Qaraqalpaq versiyası hám variantların salıstırmalı analizge tartqan. Izertlew jumısınıń dawamında alıp barılǵan talqılawlardan «Ashıq Nájep» dástanınıń úsh xalıq versiyası haqqında mınanday maǵlıwmatlar keltiriledi:
Sayat Jepbarova túrkiy xalıqlar ádebiyatı, sol sanda ózbek, qaraqalpaq, túrkmen ádebiyatı hám folklorı, ádebiyat pánin oqıtıw metodikası boyınsha 70 den aslam ilimiy hám ilimiy-metodikalıq miynetlerdiń avtorı. Onıń avtorlıǵında 3 monografiya, 6 oqıw qollanba, sabaqlıq hám sózlik (avtorlar menen birgelikte) kitapların baspadan shıǵardı.
Ilimiy miynetleri: Мулланафас лирикасида Алишер Навоий анъаналари ифодаси. «Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 70 йиллигига бағишланган Республика ёш олимлар илмий-амалий конференция» маъруза тезислари тўплами. – Тошкент, 2013. 26 декабрь. – Б.176-177; Türkmen poema eserlerini okatmagyň käbir usulyýetleri. Методикалық қолланба. – Нөкис: Билим, 2013. 3,5 б.т; Түркмен ҳәм қарақалпақ поэзияларында лирикалық формалардыӊ рәӊбәреӊлиги. (авторлар менен биргеликте). «Илим ҳәм жәмийет» журналы. − Нөкис, 2015. №1. – Б.67-69; «Ӯарқа-Гулша» халық дәстаны ҳаққында. ϴзРИАҚҚБ Қарақалпақ гуманитар илимлер илим-изертлеў институты «Халық дөретиўшилиги миллий ҳәм улыўма инсаный қәдириятлар системасында» атамасындағы Халықаралық илимий конференция. – Нѳкис, 2015. – Б. 23-25; Edebiýaty öwreniş ylmy. (авторлар менен биргеликте). Оқыў қолланба. – Нѳкис: Қарақалпақстан, 2015. 5 б.т; Миллий истиқлол даври ўзбек адабиётшунослигида Махтумқули ижодининг тадқиқ қилиниши. «Тамаддун нури» журнали. ‒ Нукус, 2018. ‒ Б. 30-34; К.Курамбоевнинг тадқиқотларида Махтимқулининг ўзбек тилидаги таржималари ҳақида. «Тенденции и перспективы развития науки и образования в условиях глобализации». ‒ Переяслав-Хмельницький. Украина, 2018. – С.441-444; Qardosh tillardan tarjimada tasvir o’ziga xosligi. «Тенденции и перспективы развития науки и образования в условиях глобализации». ‒ Переяслав-Хмельницький. ‒ Украина, 2019. – С.356-357; Халық дәстанлары версияларының ҳәм әдебий байланыслардың изертлениўи. Монография. ҚҚДУ, ‒ Нөкис, 2019. 3 б.т; «Ашық Нәжеп» дәстаны сюжетиниң үлгилери хәм изертлениӯи (Түркий версиялары мысалында). «Илим ҳәм жәмийет» журнали. − Нөкис, 2020. №4. – Б.51-53; «Ашық Нәжеп» дәстанының идея-мазмуны ҳәм онда саз, бақсышылық ѳнериниң әхмийети (Түркий версиялары мысалында). «UzAcademia» scientific-methodical journal. «Yoshlarning innovatsion faolligini oshirish, ma’naviyatni yuksaltirish va ilm-fan sohasidagi yutuqlari» mavzusidagi 2-sonli Respublika ilmiy-onlayn konferensiyasi. 2020. – Б. 384-389; «Ашық Әлбент» дәстанының Хорезм ҳәм түркмен версияларының салыстырма анализи. Қарақалпақ мәмлекетлик университети «Хабаршысы» журналы. ‒ Нөкис, 2020. №4. – Б. 289-292; Research issues of turkish versions of the poem «Ashyk Najep» (as an example of Uzbek, Karakalpak and Turkmen folklore). International Journal of Anglisticum. Literature, «Linguisitcs and Interdisciplinary Studies» Volume: 9 (Issue: 9). – Macedonia, 2020. – P.87-92. (ICV Impact factor 6, 88); Bakshi and demonologial characters in the poem «Ashiq Na’jep» (According to the Turkish versions examples of the poem «Ashiq Na’jep»). «International Journal of Advanced Science and Technology» Vol. 29, No. 8, 2020. –рр. 3261-3266; On The Issues Of Central Asian Turkish Versions And Literal Translation Of The Epic poem «Ashyk Najep». «The Amerigan Journal Of Applied sciences» Volume: 2 (Issue: 9). USA. 2020. − № 2 –Б. 221-226. (ICV Impact factor 5, 276); Similarities and Differences Between the Uzbek and Turkmen versions of the epic poem «Ashik Najep». «Dede Korkut. Türk dili we Edebiýaty Araştirmalari dergisi» Turkey. 2020. ‒ №9. – Б.186-190; Artistic features of the turkic versions of the oral epic «Ashyq Najep». «Proceedings of Global Technovation-An International Multidisciplinary Conference Hosted from Samsun» Turkey. October 31 st, 2020. – Б. 16-17; «Нежеп оглан» дессанында саз сунгатың әхмиети ве багшычылык хакында. «Тенденции и перспективы развития науки и образования в условиях глобализации» ‒ Переяслав-Хмельницький: ‒ Украина, 2020. – Б. 76-78; The Turkish Version Of The Epic «Oshik Najab» About The Artistic Features. Psychology and Education, 2021 58 (1): – Б. 2556-2558 Skopus; «Ашық Нәжеп» дәстанының түркий версияларының генезиси ҳәм поэтикасы. Монография. ҚҚДУ. ‒ Нукус, 2020. 7,3 б.т.; «Ошиқ Нажаб» достонида айтишув жанр хусусиятлари (өзбек, қорақалпоқ ва туркман версиялары мисолида). Ургенч давлат университети «Ilm sarchashmalari» журнали. ‒ Урганч, 2021, №1. – Б. 69-74; «Ошиқ Нажаб» достони туркий версияларининг бадиий хусусиятлари. Медиалингвистика: «Назария ва амалиёт» Халкаро илмий-амалий конференция. ‒ Тошкент, 2021. 17 ноябрь. –Б.372-377; «Ашық Нәжеп» дәстаныныӊ версиялары ҳәм көркем аўдармалары. Қарақалпақ мәмлекетлик университети «Хабаршысы» журналы. ‒ Нөкис, 2022. № 3.57 –Б.211-214; Махтумқули ижоди ўзбек адабиётшунослари назарида. Ургенч давлат университети «Ilm sarchashmalari» журнали. ‒ Урганч, 2022. №8. –Б. 36-38; Профессор К.Қурамбоев илмий тадқиқотларида Махтумқулининг ўзбек тилидаги таржималари таҳлили. Хоразм Маъмун академияси «Ахборотномаси» журнали. ‒ Хива, 2022. №10/3. –Б.63-66; Ahmad Mammedov tu’rtliklari tabiati, janriy tadriji va o’zbekcha tarjimada milliy ruhiyat ifodasi. «Филологиядағы фундаменталь зерттеулер және оқытудыӊ инновациялық мүмкиндiктерi» атты Халықаралық ғылыми-әдiстемелик онлайн және офлайн конференция. ‒ Нукус, 2022. –Б.305-307; Белгили алым К.Қурамбаев изертлеўлеринде Мақтымқулы ҳəм Бердақ дөретиўшилигиндеги əдебий тəсирлер мəселелери. «Адабий алоқалар ва халқлар дўстлиги фидойиси» ‒ Нукус, 2022. –Б.74-78; Magtymgulynyň poeziýasynda diliň çeperçilik serişdeleriniň ulanylmagy. «Turkiy tillarning rivojlanishi va tadqiqining dolzarb masalalari» mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman materiallari. II qism. ‒ Nukus: Nur Turan Print, 2022 – Б.276-282; Maxtumquli asarlarining o’zbekcha-turkmancha izohli lug’ati. (авторлар менен биргеликте). Луғат. ‒ Тошкент: Firdavs-shoh, 2022. 7,75 б.т.; Türkmen edebiýatynyň taryhy. Оқыў қолланба. ‒ Тошкент: Firdavs-shoh, 2022. 6,25 б.т.; Türkmen edebiýatynda liro-epik eserleri okatmagyň metodikasy. Оқыў-методикалық қолланба. ‒ Тошкент: Firdavs-shoh, 2022. 3,75 б.т.; Shoir Ahmad Mammedov she’rlarining o‘zbekcha tarjimasi haqida. Ургaнч давлат университети «Ilm sarchashmalari» журнали. ‒ Урганч, 2023. №3. – Б. 53-56; Bakshi and demonological characters in the poem «Ashiq Na’jep». Zamonaviy baxshichilik san’ati: «Oltin merosning yangi ohanglari» III Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya. Guliston, 2023. – Б. 422-427; O‘zbek-turkman adabiy oloqalarida tarjimaning o’rni. «Interpretation and researches» Issue 18.40. Impact factor 8, 2. 2024, – Б. 63-69; Maxtumqulining o’zbek tilidagi tarjimalarining tahlili. «Maxtumquli-dostlik kuychisi» mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari. – Termiz, 2024. – Б.293-299; Magtymgulnyň döredijiliginde ulanylan halk dessanlarynyň çeperçilik ähmiýeti. Ajiniyoz nomidagi NDPI «Maxtumquli Firog’iy va turk dunyosi» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman. – Nukus, 2024. – Б. 54-58; Ajiniyaz dóretiwshiligine shıgıs klassikalıq ádebiyatının ádebiy tásiri haqqında. «Ajiniyaz -Qaraqalpaq ádebiyatının maqtanıshı» atamasındagı Xalqaralıq ilmiy-ámeliy konferensiya materialları. – Nókis, 2024. – Б. 90-93; Q.Maqsetov qaraqalpaq folkloristikasíníń kórnekli wákili. Қарақалпақ мәмлекетлик университети «Хабаршысы» журналы. – Нөкис, 2024. № 3.4 – Б. 380-382; Professor Ahmad Mammedov sherlari o’zbekcha tarjimasida milliy ruhiyat ifodasi. Хоразм Маъмун академияси «Ахборотномаси» журнали. – Хива, 2024. №12/4. – Б.158-161; Literary poems of Magtymguly in modern uzbek poetry. (Döwrebap özbek poeziýasynda Magtymgulynyň edebi däpleri) «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» mowzugynda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasebetli geçirilýän halkara ylmy maslahatyň makalalar ýygyndysy. – Aşgabat, 2024. – Б. 181-183; «Ашық Нәжеп» дәстанының генезиси ҳәм поэтикасы. Монография. – Тошкент: Firdavs-shoh, 2024. 7,75 б.т.; Halk dessanlarynyň beýik şahyr Magtymguly Pyragynyň döredijiligine çeperçilik täsiri. «Filologik tadqiqotlar: til, adabiyot, tálim» Ilmiy-innovasion jurnal. – Termiz, 2025. – B. 49-52; The depiction of bakshis and mythological figures in the turkic versions of the «Ashiq Najep» epic. «Web of Scientisc and Scholars» Journal of Multidisciplinar Research. Volume 3, Issue 2. ISSN (E): 2938-3811. Award, 2025. – P. 298-305; «Ashiq Nájep» dástanında dutar, baqsıshılıq, saz óneriniń tutqan orni hám áhmiyeti. Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Xabarshısı» jurnalı. – Nókis, 2025. №1.68 – B. 373-377; Edebi baglanyşyk meseleleri. Sabaqlıq. (avtorlar menen birgelikte). –Toshkent: Metodist, 2025 y. 9,5 b.t.